Współtworzona przez AGH internetowa platforma edukacyjna pomoże w szkoleniu ratowników GOPR

Przez blisko dwa lata Centrum e-Learningu AGH (CeL AGH) współpracowało z Górskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym w ramach projektu „E-Learning skutecznym narzędziem podnoszenia kwalifikacji ratowników GOPR”. W rezultacie powstała internetowa platforma edukacyjna z e-learningowymi kursami doskonalenia na trzech stopniach zaawansowania oraz e-podręcznik.

Opracowany materiał obejmuje dziewięć działów tematycznych: ratownictwo medyczne, ratownictwo jaskiniowe, psy ratownicze, ratownictwo z powietrza (przy użyciu śmigłowca), ewakuacja, poszukiwania osób zaginionych, ratownictwo na rzekach górskich, ratownictwo lawinowe, ratownictwo w terenie trudno dostępnym. Kursy zawierają interaktywne materiały do samodzielnej nauki (lekcje z pytaniami), testy sprawdzające wiedzę, filmy instruktażowe oraz grafiki i zdjęcia.

Prowadzony wspólnie projekt połączył kompetencje merytoryczne GOPR z kompetencjami dydaktycznymi i cyfrowymi CeL AGH, a praca nad kursami odbywała się na trzech płaszczyznach: dydaktyki, technologii i materiałów. Dzięki takiej współpracy proces kształcenia został przeniesiony z sali do przestrzeni cyfrowej przy równoczesnym zachowaniu spójność celów kursów z ich rezultatami.

GOPR przez lata wypracował materiały oraz wiedzę na temat szkolenia ratowników. Robił to jednak tradycyjnymi metodami – wykład w sali uzupełniały ćwiczenia praktyczne w terenie. Poszukiwano skuteczniejszego sposobu na bardziej efektywne podnoszenie kompetencji ratowników górskich. Potrzebne były rozwiązania skracające czas spędzony w sali wykładowej, tak aby można było go poświęcić na ćwiczenia praktyczne w terenie. Chodziło także o ujednolicenie metod i technik szkolenia różnych grup ratowniczych GOPR, jak też o możliwość stałej oraz szybkiej aktualizacji treści.

Jednym z priorytetów było samodzielne tworzenie przez ratowników GOPR kursów e-learningowych, rozwijanie ich i udoskonalanie. Aby tak się stało, musieli oni zdobyć odpowiednie umiejętności dydaktyczne i cyfrowe. CeL AGH dostarczał przede wszystkim wsparcia metodycznego, które polegało na opracowaniu rekomendacji dotyczących projektowania i budowania kursów e-learningowych. Zapewnił także wsparcie dla ratoników – autorów kursów w formie filmów instruktażowych (screencastów) pokazujących krok po kroku, jak korzystać z e-learningowej platformy. Opracowywane przez GOPR pod względem merytorycznym materiały do kursów e-learningowych były poddawane przez CeL AGH konstruktywnej ocenie – na ile dany pomysł dydaktyczny sprawdzi się w środowisku platformy i innych narzędzi e-laerningowych. Zespół metodyków z CeL AGH opracował strukturę kursów oraz analizował je pod kątem ich użyteczności i logiczności na platformie. Ponadto udzielał konsultacji, wspierał pomysłami na ciekawe ćwiczenia i pomagał w administracji platformą.

Z czasem instruktorzy GOPR nabywali doświadczenia, rozwijali niezbędne praktyczne umiejętności, aby finalnie – już jako autorzy kursów – tworzyć, umieszczać, rozwijać i aktualizować materiały na platformie. Powstała ścieżka szkoleniowa pozwalająca kursantowi samodzielnie zdobywać wiedzę. Pomocna jest w tym sama struktura kursów – materiał podzielony jest na mniejsze cząstki, którym towarzyszą pytania, testy i mikro-ćwiczenia z informacją zwrotną otrzymywaną po udzieleniu odpowiedzi. Dołączone są filmy instruktażowe, grafiki i zdjęcia. To motywuje uczących się i eliminuje konieczność bezpośredniego zaangażowania osoby prowadzącej. Ponadto ratownicy mogą na bieżąco kontrolować poziom swojej wiedzy i decydować kiedy, w jakim tempie i jak chcą się uczyć.

Na platformie zgromadzone zostały materiały, do których dostęp ma każdy ratownik GOPR. Łatwość z jaką można dotrzeć do aktualnych informacji i możliwość samodzielnego rozszerzania wiedzy i umiejętności, jak i wielokrotnego powracania do zgromadzonych na platformie zasobów spowoduje wzrost ogólnego wykształcenia służby ratowniczej.

Warto podkreślić, że w przypadku programu szkoleń GOPR są tematy, które szybko się dezaktualizują. Dlatego poza umiejętnościami cyfrowymi, niezbędnymi do aktualizacji i ponownego wykorzystania materiałów, istotny był także dobór technologii. Instruktorzy GOPR pracują na platformie Moodle, która zapewnia łatwą i szybką aktualizację materiałów i nie pociąga za sobą dodatkowych kosztów związanych ze zmianą kursów. Jest to szczególnie istotne także w kontekście e-podręcznika, który GOPR opracował w oparciu o materiały przygotowane do kursów.

Projekt „E-Learning skutecznym narzędziem podnoszenia kwalifikacji ratowników GOPR” realizowany był w ramach unijnego programu Erasmus+ oraz porozumienia o współpracy pomiędzy Górskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym a Akademią Górniczo-Hutniczą, które zostało podpisane 28 maja 2015 r. Obie strony zadeklarowały wolę współpracy w obszarze wdrażania kształcenia wspomaganego Internetem w programach szkoleń ratowników GOPR. Sygnatariuszami porozumienia ze strony AGH byli prof. dr hab. inż. Zbigniew Kąkol, Prorektor ds. Nauki AGH oraz prof. dr hab. inż. Jan Kusiak, dyrektor Centrum e-Learningu. W imieniu GOPR porozumienie podpisali Jacek Dębicki, naczelnik GOPR oraz Jan Łuszczewski, prezes zarządu GOPR.

Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe ma zasięg ogólnokrajowy. Działa przede wszystkim w regionach górskich, z wyłączeniem Tatr, gdzie działa Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. Ratownicy są skupieni w siedmiu grupach regionalnych: beskidzkiej, bieszczadzkiej, jurajskiej, karkonoskiej, krynickiej, podhalańskiej i wałbrzysko-kłodzkiej. Pogotowie zabezpiecza pasma gór polskich od Karkonoszy, poprzez Jurę Krakowsko-Częstochowską do Bieszczad. Jest to obszar o łącznej powierzchni 20,4 tys. km² z 7,2 tys. km szlaków turystycznych.