GEO-GRÓDEK najlepszy w kategorii wystaw przyrodniczych i technicznych

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w corocznym konkursie, którego celem jest wyłonienie wydarzenia muzealnego roku, przyznało Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie I miejsce oraz statuetkę Sybilla 2014 w kategorii wystaw przyrodniczych i technicznych. Opracowaniem nagrodzonej koncepcji GEO-GRÓDKA, znajdującego się w obrębie Ogrodu Doświadczeń im. Stanisława Lema, zajmował się prof. dr hab. inż. Jacek Rajchel z Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH.

 

GEO-GRÓDEK w Ogrodzie Doświadczeń to interaktywna prezentacja, której celem jest zapoznanie zwiedzających z najważniejszymi typami skał oraz umożliwienie samodzielnej identyfikacji podstawowych cech diagnostycznych prezentowanych okazów.

 

Ekspozycję tworzy 17 bloków skalnych o kubaturze do kilku metrów sześciennych, wadze do kilkunastu ton i średnicy do kilku metrów. Wszystkie okazy posiadają naturalną powierzchnię skał i pochodzą głównie z kamieniołomów eksploatujących dany surowiec na potrzeby zabytkowej i współczesnej architektury Krakowa. Obok każdego bloku znajduje się tablica z nazwą skały, zawierająca ponadto informacje w języku polskim i angielskim, dotyczące jej struktury, tekstury, składu mineralnego, wieku, miejsca pochodzenia, a także sposobu i miejsca zastosowania – w architekturze miasta.

 

Na wystawie zaprezentowano okazy z różnych jednostek strukturalno-tektonicznych Polski, jak również spoza jej granic:

• z obszaru monokliny krakowsko-śląskiej pochodzą: dewoński czarny wapień dębnicki z kamieniołomu Nowy Dębnik w Dębniku, środkowotriasowy dolomit diploporowy z kamieniołomu w Libiążu, permski tuf filipowicki i zlepieniec myślachowicki z kamieniołomu na Kowalskiej Górze oraz podobnego wieku fioletowy porfir z kamieniołomu w Miękini koło Krzeszowic, a także biały skalisty wapień górnojurajski z tzw. Kamieniołomu Miejskiego na krakowskich Krzemionkach;
• z Dolnego Śląska sprowadzono: okaz młodopaleozoicznego granitu z kamieniołomu w Strzegomiu z monokliny przedsudeckiej, prekambryjski marmur Biała Marianna ze Stronia Śląskiego w Sudetach Środkowych, zielony serpentynit z kamieniołomu w Nasławicach z rejonu góry Ślęży oraz gnejs oczkowy z kamieniołomu w Piławie Górnej z przedgórza Sudetów Środkowych;
• z zewnętrzych Karpat fliszowych pochodzi: górnokredowy zielony piaskowiec godulski z Brennej koło Skoczowa, brunatny górnokredowy piaskowiec istebniański z Woli Komborskiej koło Krosna oraz popielaty mioceński andezyt z góry Wdżar koło Czorsztyna;
• z Karpat wewnętrznych: wielki otoczak karbońskiego popielatego granitu tatrzańskiego został pozyskany z aluwiów rzeki Białki z miejscowości Trybsz;
• z obszaru zapadliska przedkarpackiego: z kamieniołomu Pińczak (okolice Pińczowa) sprowadzono wielką bryłę mioceńskiego, białego, drobnoziarnistego wapienia pińczowskiego;
• z Pomorza: polodowcowy eratyk pozyskano z utworów gliny zwałowej zlodowacenia północnopolskiego z Władysławowa;
• spoza dzisiejszych granic Polski: ukształtowany ciosem termicznym słup prekambryjskiego bazaltu z Wołynia, z kamieniołomu w przedwojennej Janowej Dolinie, a dzisiejszej miejscowości Bazaltowe na Ukrainie.

 

Integralną częścią ekspozycji jest zestaw kilkunastu znacznie mniejszych okazów skał i minerałów, umieszczonych na specjalnym stole preparacyjnym, który umożliwia zwiedzającym bezpośrednią identyfikację wybranych cech diagnostycznych za pomocą dostępnego oprzyrządowania (m.in. kwasu solnego, rylca, lupy, igły magnetycznej). Tą częścią ekspozycji zajmują się studenci z Akademii Górniczo-Hutniczej, którzy służą pomocą i pomagają zwiedzającym w rozpoznawaniu prezentowanych okazów. Dopełnieniem całości są liczne tablice informacyjne.